G‘OVAK ANIZOTROP MUHITTA SIRT TO‘LQINLARINING TARQALISHI VA UNING MATEMATIK MODELLARI

Авторы

  • Abdulxamid Xolmurodov
  • Muxriddin Quzratov

DOI:

https://doi.org/10.47390/ts-v3i10y2025No7

Ключевые слова:

g‘ovak-elastiklik, Biot modeli, anizotropiya, Rayleigh to‘lqini, Love to‘lqini, dispersiya, so‘nish, SBP SAT, HDG, teskari masala.

Аннотация

Ushbu maqolada g‘ovak anizotrop muhitda sirt to‘lqinlarining tarqalishini modellashtirish uchun matematik fizik asos va barqaror sonli yondashuvlar taklif etiladi. Biot nazariyasining to‘liq anizotrop shaklidan boshlab, o‘lchov aralash formulirovka uchun energiya barqaror, simmetrik zaif shakl hosil qilinadi. Erkin sirt va qatlamlararo interfeyslar uchun SAT (yaqinlashtiruvchi qo‘shimcha hadlar) - barqarorlashtirish mexanizmi tavsiya etiladi. SBP–SAT (qismlarga ajratib yig‘ish va bir vaqtning o‘zida yaqinlashtiruvchi hadlar) - yuqori tartibli chekli farqlar va HDG (Gibridlashtiriladigan uzlukli Galerkin usuli) usullariga tayangan diskretizatsiyalar ishlab chiqilib, mos energiya bahosi va kuzatuvli dispersiya xatoliklari keltiriladi. Bezarazmerlash orqali boshqaruvchi guruhlar (filtratsion viskozlik, Biot moduli, samarali kuchlanish koeffitsienti, dinamik tortuozlik, anizotropiya darajasi) aniqlanib, TI (transvers izotrop) yarim cheksiz muhit uchun sekulyar tenglama va Rayleigh faza tezligining Fréchet sezgirlik integral operatorlari olinadi. Sonli tajribalar azimutiy dispersiya, permeabilitet va sirt shartlarining (drenajlangan/drenajlanmagan) kuchli ta’sirini ko‘rsatadi. Yondashuv seysmika, geotexnika va kollektor monitoringi muammolari uchun amaliy ahamiyatga ega.

Библиографические ссылки

1. Biot, M. A. (1956a). Theory of propagation of elastic waves in a fluid saturated porous solid: I. Low frequency range. The Journal of the Acoustical Society of America, 28(2), 168 - 178. https://doi.org/10.1121/1.1908239

2. Biot, M. A. (1956b). Theory of propagation of elastic waves in a fluid saturated porous solid: II. Higher frequency range. The Journal of the Acoustical Society of America, 28(2), 179 - 191. https://doi.org/10.1121/1.1908241

3. Carcione, J. M. (2014). Wave fields in real media: Wave propagation in anIzotropic, anelastic, porous and electromagnetic media (3rd ed.). Elsevier.

4. Johnson, D. L., Koplik, J., & Dashen, R. (1987). Theory of dynamic permeability and tortuosity in fluid saturated porous media. Journal of Fluid Mechanics, 176, 379 - 402. https://doi.org/10.1017/S0022112087000727

5. Quzratov, M. (2025). G‘OVAK-ELASTIK MUHITDA SIRT TO‘LQININING TARQALISHINI SONLI MODELLASHTIRISH (ANIZOTROP MUHIT TA’SIRIDA). DIGITAL TRANSFORMATION AND ARTIFICIAL INTELLIGENCE, 3(3), 205-209.

6. Quzratov, M. (2025). SIRT TO‘LQINLARI VA ULARNING TARQALISHI. Techscience. uz-Texnika fanlarining dolzarb masalalari, 3(5), 36-40.

Загрузки

Прислана

2025-11-02

Опубликован

2025-11-02

Как цитировать

Xolmurodov, A., & Quzratov, M. (2025). G‘OVAK ANIZOTROP MUHITTA SIRT TO‘LQINLARINING TARQALISHI VA UNING MATEMATIK MODELLARI. Techscience.Uz - Topical Issues of Technical Sciences, 3(10), 45–49. https://doi.org/10.47390/ts-v3i10y2025No7

Похожие статьи

1 2 3 > >> 

Вы также можете начать расширеннвй поиск похожих статей для этой статьи.